Rozwój mowy małego dziecka. Poznaj wszystkie etapy!

W dzisiejszych czasach obserwujemy coraz więcej dzieci, mających opóźniony bądź nieprawidłowy rozwój mowy.  W przedszkolnych grupach trzylatków, połowa dzieci porozumiewa się pojedynczymi słowami, często w swoim języku. Sporo dzieci ma wady wymowy. Z tego artykułu dowiesz się jak powinien przebiegać prawidłowy rozwój mowy u małego dziecka.

Etapy rozwoju mowy

1.      Etap melodii

2.      Etap wyrazu

3.      Etap zdania

4.      Etap swoistej mowy dziecięcej

Etap melodii

Dzieli się on na etap głużenia (od około 2-3 miesiąca życia), dziecko nieświadomie wymawia głównie samogłoski np. auuuuu, ten etap występuje także u dzieci niesłyszących. Około 6 miesiąca życia głużenie przechodzi w gaworzenie, które polega na wymawianiu sylab np. bababa, około 9 miesiąca życia dziecko potrafi powtarzać sylaby za rodzicem. Mniej więcej w 12 miesiącu życia mogą pojawić się pierwsze świadome słowa np. mama, daj, baba. Jeśli dziecko nie gaworzy, jest to sygnał do niepokoju.

Etap wyrazu

Między 12 a 24 miesiącem życia następuje najbardziej dynamiczny rozwój mowy dziecka. Praktycznie codziennie maluch uczy się nowych słów, posługiwanie się słowami poprzedza ich rozumienie. Charakterystyczne jest używanie wyrazów dźwiękonaśladowczych np. hau, miau, pipi, muuu itp. Dziecko upraszcza słowa, często wymawia tylko początek słowa np. da (daj), pi (pić) oraz zmiękcza spółgłoski np. siamolot (samolot). W tym wieku jest normą także zamiana głoski “r” na “j” lub “l”. Rodziców powinien niepokoić brak posługiwania się choćby kilkoma słowami do końca drugiego roku życia. Dwulatek powinien budować już pierwsze, dwuwyrazowe zdania np. mama daj, a swoim słowniku czynnie używa około 50 słów. Normalne jest opuszczanie lub zamienianie głosek w słowach.

Etap zdania

Między 24 a 36 miesiącem życia dziecko uczy się posługiwać zdaniami. Trzylatek ma prawo zmiękczać spółgłoski np. ziamek (zamek), siama (sama), ale nie powinien zamieniać “k” i “g”na “t”, “d” np. tura (kura). Ma prawo mówić “l” zamiast “r”. Jeśli dziecko wymawia niektóre głoski z językiem między zębami jest to powód do udania się do logopedy. Około trzecich urodzin malec powinien budować zdania złożone z pięciu słów, znać około tysiąca słów. W tym okresie mowa dziecka powinna stać się zrozumiała także dla osób spoza najbliższej rodziny.

Etap swoistej mowy dziecięcej

W tym etapie dziecko doskonali aparat mowy, uczy się prawidłowego wymawiania wszystkich głosek. Czterolatek ma prawo zamieniać “r” na “l” (ale nie na “j”), powinien prawidłowo wymawiać głoski syczące “s”, “z”, “c”, “dz” oraz “ś”, “ć”, “ź”, “dź”, ale nie musi jeszcze wymawiać “sz”, “ż”, “cz”, “dż”. Jest to też czas, gdy dziecko wie, jak powinno wymówić słowo, ale nie jeszcze tego nie potrafi, stąd zabawne wypowiedzi “mamo, nie mówi się klowa tylko klowa!”. Maluch powinien posługiwać się zdaniami wielokrotnie złożonymi, potrafić stworzyć słowne opowiadanie. Wyrazy dźwiękonaśladowcze definitywnie powinny zastąpić normalne słowa.

Pięciolatek osiąga zdolność prawidłowej wymowy głosek szumiących “sz”, “ż”, “cz”, “dż”, ale ma prawo nie mówić jeszcze “r” i zamieniać je na “l”. Sześciolatek powinien wymawiać prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego, włącznie z “r”.

Kiedy warto iść z dzieckiem do neurologopedy?

Neurologopeda zajmuje się nie tylko wadami wymowy, ale także wszelkimi nieprawidłowościami fizjologicznymi w obrębie narządu mowy np. nieprawidłowym odruchem ssania, nadmiernym ślinieniem się, ciągle otwartą buzią. Do neurologopedy można więc udać się już z niemowlęciem, gdy dziecko męczy się podczas jedzenia, je bardzo długo, mama ma poranione brodawki, gdy podejrzewamy skrócone wędzidełko. Niepokoić powinien także brak umiejętności spożywania pokarmu innego niż gładka masa, czy pobierania pokarmu z łyżeczki. W późniejszych etapach życia dziecka do pójścia do neurologopedy powinien nas skłonić brak umiejętności gryzienia pokarmu czy oddychanie wyłącznie ustami, z cały czas otwartą buzią.